اهل بیت (علیهم السلام) ، برترین ها و بهترین ها

اهل بیت (علیهم السلام) ، برترین ها و بهترین ها

در میان موجودات هستى ، چه موجوداتى که از نظر آفرینش ، مادّى محض اند و چه موجوداتى که سراپاى وجودشان معنوى است و چه موجوداتى که ترکیبى از مادّیت و معنویّت اند ; برترین ها و بهترین هایى وجود دارند .

سبب و علت برتر و بهتر بودن هر یک از این سه نوع ، یا انتخاب و گزینش حضرت حق است یا توجه معنوى او یا سعه وجودى موجود یا ایمان کامل و یقین جامع و عمل شایسته او و یا سبب و علّت دیگرى که بر ما پوشیده و پنهان است .

به خاطر توضیح مطلب ، از میان برترین و بهترین هاى هر یک از این سه نوع ، به نمونه هایى اشاره مى شود :

 

بهترین مکان ها

در قرآن مجید و روایات از مکان ها و قطعه زمین هایى نام برده شده که آن مکان ها و قطعه زمین ها در پیشگاه خدا از ارزش و موقعیّت ویژه اى برخوردارند که آن ارزش و موقعیّت ، آنها را از دیگر مکان ها ممتاز و برتر نموده و براى انسان بر اساس رحمت و لطف حق به خاطر قرار گرفتن در آن مکان ها و انجام یک سلسله عبادات و آداب ، پاداش هاى عظیم و ثواب هاى بزرگ مقرّر شده است .شکستن حرمت آن مکان ها هم بر همگان ممنوع و حرام گشته است .

 

کعبه و زمین آن

قطعه زمینى که کعبه مکرّمه روى آن قرار دارد از جانب خداى مهربان انتخاب شده و این انتخاب به آن مکان شرافت و برترى داده است ، و آن را از میان همه مکان ها برجسته و ممتاز کرده است .

از حضرت امام صادق (علیه السلام) روایت شده :

 

إنَ اللّهَ اخْتَارَ مِن کُلِ شیء شَیئاً ، وَاخْتَارَ مِن الأرضِ مَوضِعَ الکَعْبَةِ .

خدا از هر چیزى چیزى را برگزید و از همه روى زمین جاى کعبه را انتخاب کرد .

 

کعبه ، اول خانه اى است که به فرمان حق بر روى قطعه زمینى انتخاب شده ساخته شد ، آن هم در شهرى مبارک و پرمنفعت براى آنکه تمام برنامه هایش براى جهانیان هدایت باشد . نشانه هاى روشن معنوى حقّ و مقام ابراهیم در آنجا قرار داده شد و براى واردین به آن مقام ، امن و امنیت مقرّر گشت .

 

( إِنَّ أَوَّلَ بَیْت وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِى بِبَکَّةَ مُبَارَکاً وَهُدىً لِلْعَالَمِینَ * فِیهِ آیَاتٌ بَیِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ کَانَ آمِناً . . . ).

یقیناً نخستین خانه اى که براى  نیایش و عبادت  مردم نهاده شد ، همان است که در مکه است ، که پر برکت و وسیله هدایت براى جهانیان است * در آن نشانه هایى روشن  از ربوبیّت ، لطف ، رحمت خدا و از جمله  مقام ابراهیم است ; و هر که وارد آن شود در امان است . . .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ من لا یحضره الفقیه : 2/243 ، باب ابتداء الکعبة وفضلها ، حدیث 2306 . وسائل الشیعة : حدیث 17649 .

2 ـ آل عمران ( 3 ) : 96 ـ 97 .

حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود :

 

مَن أَتَى الکَعبةَ فَعَرَفَ مِن حَقِّهَا وَحُرمْتِهَا ، لَمْ یَخْرُجْ مِن مَکَّةَ اِلاّ وَقَدْ غَفَرَ اللّهُ لَهُ ذُنُوبَهُ وَکَفَاهُ اللّهُ مَا یُهِمُّهُ مِنْ أَمرِ دُنْیَاهُ وَآخِرَتِهِ.

کسى که به سوى کعبه آید و بخشى از حق و حرمتش را بشناسد از مکه بیرون نمى رود جز اینکه خدا گناهانش را مى آمرزد ، و آنچه از کار دنیا و آخرت او را نگران کرده ، کفایت مى کند .

 

بهترین زمان ها

قرآن مجید ، مردم را به زمان هایى چون شب قدر ، ده شب اول ذى الحجةو ایام اللّهتوجه مى دهد تا با بهره گیرى از این فرصت هاى بى نظیر ، خود را شایسته پاداش هاى عظیم حق کنند .

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ وسائل الشیعة : 13/242 ، باب 18، حدیث 17652 .

   در روایتى آمده است :

   مَا خَلَقَ اللّهُ تَعَالَى بُقعةً فِى الأرضِ أحَبَّ إلیهِ مِنهَا ـ وأوْ مَأَ بیَدهِهِ اِلَى الکَعبَةِ ـ ولا أکرَمَ على اللّه عَزَّوَجَلَّ مِنهَا ، لَهَا حَرَّمَ اللّهُ الأشهُرَ الحُرُمَ فى کِتابِهِ یَومَ خَلَقَ السَّماواتِ والأرضِ .

   خدا مکانى را در زمین محبوب تر از آنجا در پیشگاه خود نیافریده ( و حضرت با دست مبارک خود به کعبه اشاره کرد ) و نزد خدا نیکوتر و با ارزش تر از آنجا جایى وجود ندارد ، و چهار ماه حرام را از روز آفریدن آسمان ها و زمین چنانکه در قرآن مجیدش اشاره کرده به خاطر کعبه حرام اعلام داشت . وسائل الشیعة : 13/242 ، باب 18 ، حدیث 17651 .

2 ـ قدر ( 97 ) : 1 .

3 ـ فجر ( 89 ) : 1 .

4 ـ ابراهیم ( 14 ) : 5 .

 

شب قدر

تفسیر با ارزش الصافى از ابن عباس روایت مى کند که براى پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله)درباره مردى از بنى اسرائیل نقل کردند که هزار ماه بر دوش خود به خاطر جهاد در راه خدا اسلحه حمل کرد . پیامبر (صلى الله علیه وآله) از شنیدن آن به شدّت شگفت زده شد و آرزو کرد که اى کاش چنین کار پرثوابى در امّتش انجام گیرد ! پس دست به دعا برداشته ، گفت : پروردگارا ! امتم را از نظر عمر کوتاه ترین عمر و از نظر عمل در حداقلّ عمل قرار داده اى . خداى مهربان شب قدر را به او عطا کرد و اعلام فرمود : شب قدر ، در عین کوتاهى زمانش و فرصت اندکش براى عمل از هزار ماهى که آن مرد مؤمن اسرائیلى سلاح براى جهاد در راه خدا حمل مى کرد براى تو و امت تو بعد از تو در هر رمضانى تا روز قیامت بهتر است .

دعا و استغفار و قرائت قرآن و مباحثه علمى و نمازهاى مستحب و احیا و زیارت حضرت امام حسین (علیه السلام) در شب قدر ، بهره و پاداشش از انجام آن در هزار ماه پى در پى برتر و بهتر است .

 

ده شب اول ذوالحجة

ده شب اول ذو الحجة چنان که در قرآن مجید آمده از ایام معلومات استو از بهترین ایامى است که عمره تمتع و حج در آن انجام مى گیرد و روز نهمش روز عرفه و شب دهمش شب بیتوته واجب در مشعر و روز دهمش روز عید قربان است .

زمانى که ماه ذو الحجة مى رسید ، صالحان و شایستگان امّت اهتمام

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ مجمع البیان : 10/665 ; تفسیر الصافى : 5/352 .

2 ـ بقره ( 2 ) : 197 .

فوق العاده اى نسبت به عبادت و بندگى خدا در آن داشتند . این ایام در نهایت برترى و فضیلت و برکت است ; از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) روایت شده که : عمل خیر و عبادت در هیچ ایامى نزد حق محبوب تر از این ایام نیست!

 

ایام اللّه

ایام اللّه ، روزگار پیروزى ها و شکست ها و شیرینى ها و تلخى ها و روزگار جلوه رحمت واسعه حق بر امت هاى مؤمن یا خشم و غضب پروردگار بر جمعیت هاى فاسق است .

توجه به ایام اللّه ـ براى عبرت گرفتن از حوادثى که در آنها اتفاق افتاده ـ کارى بسیار پسندیده و واقعیتى است که خداى مهربان جهت رشد و بیدارى امت ها در قرآن مجید به آن فرمان داده است :

 

( وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَکِّرْهُم بِأَیَّامِ اللَّهِ . . . ) .

و همانا موسى را با نشانه هاى خود فرستادیم  و به او وحى کردیم  که : قوم خود را از تاریکى ها به سوى روشنایى بیرون آور و روزهاى خدا را  که روزهاى رحمت ، عذاب ، پیروزى و شکست است  به آنان یادآورى کن . . .

 

و افزون بر آنچه گذشت زمان قطع رابطه با گناهان و روى آوردن به عبادات و کارهاى پسندیده و توبه و انابه به پیشگاه خدا در روایات و معارف الهى از برترین و بهترین زمان ها شناخته شده است .

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ مفاتیح الجنان : 413 .

2 ـ ابراهیم ( 14 ) : 5 .

 

بهترین انسان ها

ملاک فضیلت و ارزش انسان نسبت به دیگر انسان ها ایمان و دانش وتقواست.

مردم مؤمن از همه انسان ها با ارزش ترند و عالمان و دانشمندان اهل عمل به درجاتى از گروه مؤمنان برتر و بالاترند و اهل تقوا که تقواى آنان در نقطه اوج است از همه با فضیلت تر و باارزش ترند . قرآن مجید و روایات در این سه زمینه اشارات لطیف و عبارات دقیقى دارند :

 

اهل ایمان

 

( . . . یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَات وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ ).

 . . .تا خدا مؤمنان از شما را به درجه اى و دانشمندانتان را به درجاتى  عظیم و باارزش  بلند گرداند و خدا به آنچه انجام مى دهید ، آگاه است .

 

ارزش مؤمن تا جایى است که آیات قرآن و روایات ، محبت به مؤمن را محبت به خدا و رسول و کمک به مؤمن را کمک به خدا و رسول و خوشحال کردن مؤمن را خوشحال نمودن خدا و رسول و آزار مؤمن را به هر شکلى آزار به خدا و رسول مى دانند !

حضرت امام باقر (علیه السلام) از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) روایت مى کند :

 

مَنْ سَرَّ مُؤمِناً فَقَدْ سَرَّنِی وَمَنْ سَرَّنِی فَقَدْ سَرَّ اللّهَ .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ مجادله ( 58 ) : 11 .

2 ـ الکافى : 2/188 ، باب ادخال السرور على المؤمنین ، حدیث 1 ; وسائل الشیعة : 16/349 ، باب 24 ، حدیث 21733 .

کسى که مؤمن را خوشحال کند ، بى تردید مرا خوشحال کرده و کسى که مرا خوشحال کند به یقین خدا را خوشحال کرده است .

 

حضرت امام باقر (علیه السلام) فرمود :

 

مَا عُبِدَ اللّهُ بِشَیء أَحَبَّ إلَى اللّهِ مِن إدخالِ السُّرورِ عَلَى المؤمِنِ.

خدا به چیزى نزد او محبوب تر از وارد کردن خوشحالى و سرور بر مؤمن عبادت نشده است .

 

امام صادق (علیه السلام) فرمود :

 

لَقَضَاءُ حَاجَةِ امْرِئ مُؤمِن ، أَحَبُّ إلَى اللّهِ مِن عِشرِین حَجَّةً ، کُلُّ حَجَّة یُنفِقُ فِیهَا صَاحِبُها مِائةَ ألف .

هر آینه برآوردن حاجت مؤمن نزد خدا از بیست حج که زائرش در هر حج آن صد هزار دینار انفاق کند بهتر است .

 

و نیز آن حضرت فرمود :

 

أنْ أُشْبِعَ رَجُلا مِن إخوانِی ، أَحبُّ إلَیَّ مِن أَنْ أدْخُلَ سُوقَکُم هذَا فَأَبْتَاعَ منها رَأْساً فَأُعْتِقُهُ.

بى تردید اگر مردى از برادران مؤمنم را با غذایى سیر کنم ، نزد من از اینکه وارد این بازار شما شوم و برده اى را بخرم و در راه خدا آزاد کنم ; محبوب تر است .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ الکافى : 2/189 ، باب ادخال السرور على المؤمنین ، حدیث 2 ; وسائل الشیعة : 16/349 ، باب 24 ، حدیث 21734 .

2 ـ الکافى : 2/193 ، باب قضاء حاجة المؤمن ، حدیث 4 ; وسائل الشیعة : 16/363 ، باب 26 ، حدیث 21769 .

3 ـ الکافى : 2/203 ، باب اطعام المؤمن ، حدیث 14 ; المحاسن : 2/394 ، باب 1 ، حدیث 52 ; وسائل الشیعة 24/302 ، باب 29 ، حدیث 30608 .

 

اهل علم

رسول خدا (صلى الله علیه وآله) درباره برترى عالم مى فرماید :

 

فَضلُ العَالِمِ عَلَى سَائِرِ الناسِ کَفَضلِی عَلى أدنَاهُم.

برترى دانشمند بر دیگر مردمان چون برترى من بر پایین دستترین و حقیرترین آنان است .

 

و نیز آن حضرت فرمود :

 

فَضلُ العَالِمِ عَلَى العَابِدِ کَفَضلِ القَمَرِ لَیْلَةَ البَدْرِ عَلَى سَائِرِ الْکَواکِبِ .

برترى دانشمند بر عبادت کننده  بى دانش  مانند برترى ماه شب چهارده بر دیگر ستارگان است .

 

و نیز آن حضرت فرمود :

 

ثَلاثَةٌ یَشْفَعُونَ إلى اللّه عَزَّوَجَلَّ فَیُشَفَّعُونَ : الأنبِیاءُ ثُم العُلَماءُ ، ثُم الشُّهَداء.

سه طایفه در قیامت شفاعت مى کنند که شفاعت آنان پذیرفته مى شود : پیامبران ، سپس دانشمندان ، آنگاه شهیدان .

 

حضرت امام باقر (علیه السلام) فرمود :

 

عَالِمٌ یَنتَفِعُ بِعِلمِه ، أفضَلُ مِن سَبْعِینَ ألفَ عَابِد.

دانشمندى که از دانشش سود برد از هفتاد هزار عبادت کننده بى دانش برتر است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ تفسیر الصافى : 2/675 .

2 ـ عوالى اللئالى : 1/357 ، حدیث 28 ; تفسیر الصافى : 2/675 .

3 ـ تفسیر الصافى : 2/676 .

4 ـ الکافى : 1/33 ، باب صفة العلم وفضله ، حدیث 8 ; تحف العقول : 294 ; تفسیر الصافى : 2/676 .

 

اهل تقوا

قرآن درباره اهل تقوا مى فرماید :

 

( . . . إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ . . . ) .

 . . . بى تردید گرامى ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست . . .

 

پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) مى فرماید خدا در قیامت به مردم خطاب مى کند :

 

أَمَرتُکُم فَضَیَّعتُم مَا عَهدتُ إلَیکُم فِیهِ ، وَرَفَعتُم أنسَابَکُم فَالیَومَ أرْفَعُ نَسبِی وَأَضَعُ أنسَابَکُم ، أیْنَ المُتَّقُونَ ؟ إنَّ أَکْرَمَکُم عِنْدَ اللّهِ أتقَاکُمْ.

شما را  به عبادت و بندگى و دورى از طاغوت  فرمان دادم ، ولى شما این حقیقت را که نسبت به آن با شما پیمان داشتم ضایع و تباه کردید و نسب هاى خود را  که دردى از دنیا و آخرت شما دوا نمى کرد  بالا بردید ; من امروز نسبى که بندگانم را با من پیوند مى دهد رفعت مى دهم و نسب و پیوند شما را  با نیاکانتان  فرو مى نهم  و از ارزش و اعتبار مى اندازم  اهل تقوا کجایند ؟ هر آینه گرامى ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شمایند .

 

اهل بیت(علیهم السلام)بهترین آفریده ها

از آنجا که ملاک ارزش انسان در میزان حق و ترازوى عدل ، ایمان و معرفت و تقواست و بر اساس آیات و روایات ، ایمان و معرفت و تقواى اهل بیت از همه آفریده هاى صاحب عقل و دارندگان زمینه تکلیف ـ هم چون فرشتگان و جن و انس ـ بیشتر و استوارتر و گسترده است و ایمانشان در بلندترین نقطه اوج

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ حجرات ( 49 ) : 13 .

2 ـ مجمع البیان : تفسیر سوره حجرات ; بحار الأنوار : 67/278 ، باب 56 .

و معرفت ، و دانششان ـ نسبت به گذشته و آینده و در مورد حقایق امور و ظاهر و باطن هستى ـ فراگیر و پرهیزکارى و تقوایشان در عالى ترین مرحله است ، به همین خاطر از همه موجودات و آفریده ها برتر و بهترند و قبول ولایت و امامتشان تا قیامت بر همگان لازم و واجب و هیچ کس ـ هرچه باشد و هرکه باشد ـ بدون اقتدا به آنان و اطاعت از آن بزرگواران به جایى نمى رسد و کور دلو کالانعام و میتباقى خواهد ماند گرچه به صورت ظاهر زنده باشد و ادعاى بینایى و علم و معرفت کند و خود را انسان بداند .

به حکم عقل ، اطاعت جاهل از عالم ، نادان از دانا ، غیر متخصص از متخصص ، گمراه از هادى و آنکه بافت وجودى اش مأموم بودن است از امام به حق ; واجب و لازم است و هیچ عقل سالمى امتناع از این حقیقت را ندارد و نخواهد داشت .

بى تردید اگر انسان در هر شرایطى که باشد و در هر کجا که زندگى کند ، با دست یافتن به معرفت اهل بیت (علیهم السلام) که امامان به حق و منصوبان از جانب خداى مهربانند ، مأموم آنان نشود و آیین و دینش را از آنان نگیرد و در راهشان که صراط مستقیم حق است قدم ننهد و از فرهنگ ثمر بخششان که تفسیر آیات کتاب خداست پیروى نکند و فرمان هاى استوارشان را اطاعت ننماید ، گرچه همه عمرش در مدار جهاد و کوشش قرار گیرد و چون چشمه فصل بهار از وجودش عمل خیر بجوشد ، به فرموده پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) به نتیجه و منفعت کوشش خود

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1 ـ فاطر ( 35 ) : 19 .

2 ـ اعراف ( 7 ): 179 .

3 ـ نمل ( 27 ) : 80 .

نخواهد رسید و تا رسیدن به هلاکت ابدى و شقاوت همیشگى ، در ضلالت و گمراهى خواهد ماند !

آرى ، انسانى تا ابد از گمراهى مصون است و از کوشش و جهادش بهره خواهد برد و عمرش ضایع نخواهد شد و در پیشگاه حق عملش مقبول و لغزشش مغفور و کوششش مشکور است که به قرآن مجید و اهل بیت تمسّک جوید . این معنا را جوامع حدیثى تسنن و تشیع از پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله)روایت کرده اند :

 

إنّی تارِکٌ فیکُم مَا إن تَمَسَّکتُم بِهِ لَن تَضِلُّوا بَعدِی : أَحَدُهما أعظَم مِنَ الآخر : کِتَابُ اللّهِ حَبلٌ مَمْدودٌ مِن السَّماءِ إلَى الأرضِ ، وَعِترَتِی أهلُ بَیتِی ، وَلَن یَفتَرَّقَا حَتَّى یَرِدا عَلیَّ الحَوضَ فَانظُرُوا کَیفَ تَخْلُفُونِى فِیهِمَا .

من چیزى را در میان شما به یادگار گذاشته ام که چون به آن چنگ زنید هرگز پس از من گمراه نشوید ، یکى از آن دو از دیگرى بزرگ تر است : کتاب خدا که ریسمانى کشیده شده از جانب خدا به سوى زمین است و عترتم اهل بیتم و این دو هرگز از هم جدا نگردند تا کنار حوض کوثر بر من وارد شوند ; پس با تأمل و دقت بنگرید که در نبودن من حق مرا درباره این دو گوهر گرانبها چگونه ادا مى کنید